Circulair bouwen - deel 1: "Circulair bouwen wordt de opvolger van energiezuinig bouwen"

Interview met Jeroen Vrijders (WTCB)

Wie is Jeroen Vrijders?

Als Labohoofd Duurzame & Circulaire Oplossingen bij het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) volgt Jeroen Vrijders de ontwikkelingen in de bouwsector op de voet. Hij geeft bouwactoren advies en schreef in 2017-2018 mee aan de WTCB-Monografie Circulair bouwen: Naar een circulaire economie in de bouwsector. Dat is een inleidend en praktisch document om de principes van circulair bouwen te vertalen naar inzichten voor de aannemer en de sector.

Benieuwd? Bekijk de Monografie op de website van het WTCB.

Een tinder voor grondstoffen, een eBay voor materialen, een leasingscontract voor bouwelementen. Circulair bouwen klinkt hip, niet? Op een doorbraak is het nog even wachten, maar verschillende circulaire principes vinden vandaag al gehoor in de sector. Jeroen Vrijders, expert bij het WTCB, ziet mogelijkheden voor verschillende spelers in de bouw: “We moeten anders over onze gebouwen gaan nadenken, in meer tijdelijke vormen.”

Voor wie het nu in Keulen hoort donderen: wat is circulair bouwen?

Jeroen Vrijders: “Eigenlijk bestaat er geen echte algemeen aanvaarde definitie. Voor mij komt het erop neer dat je bij circulair bouwen eerst nadenkt hoe de materialen in een gebouw zo lang mogelijk hun waarde kunnen behouden, bijvoorbeeld via hergebruik of recyclage. Het concept komt uit de circulaire economie, waarbij men de omslag maakt van take-make-use-dispose naar werken in kringlopen. Een vaak genoemd voorbeeld is de markt van de mobiele telefoons: een product dat veel afval veroorzaakt, maar dat ook waardevolle materialen bevat om te recupereren.”

Wat in die sector kan, moet ook kunnen in de bouw?

“Dat model kan je toepassen op gebouwen. Bouw- en sloopafval zijn in massa namelijk de grootste afvalstromen die we kennen. Veel gebouwen worden afgebroken, ook al zijn ze nog niet aan het einde van hun leven. Het circulaire idee wil dat probleem een halt toeroepen. Ook grondstoffenschaarste zal de nood aan een materialenkringloop versterken. Vandaag vormt dat voor de bouwwereld nog niet zo’n groot probleem, maar het zit er wel aan te komen. Wat zullen we doen bij de uitputting van zand, als metalen voor hightechtoepassingen verdwijnen of we het door olietekorten zonder bitumen moeten doen?”

Circulair bouwen wordt wel eens het bouwen van de toekomst genoemd.

“Op dit moment is het misschien een beetje een hype en valt het nog af te wachten welke elementen echt mainstream worden. Toch biedt circulariteit nu al een meerwaarde voor een aantal sectoren en toepassingen zoals scholen, ziekenhuizen of kantoorgebouwen, waarbij veranderingen tijdens de levensduur vaak nodig zijn. Anderzijds zijn er overwegingen die in elk project relevant zijn: wat staat er al, waarvoor gaat het dienen en hoelang moet het mee gaan? Wat wil mijn gebruiker en wat wil hij over tien jaar? Daar zit een groot stuk van het verhaal.”

Zijn onze bouwactoren er al voldoende mee bezig?

“Het feit dat jullie me vanuit de bouwwereld interviewen over dit thema, zegt al veel… Jullie zijn er mee bezig. Allemaal. Vrijwel alle operatoren in de bouw recycleren of hebben die intentie. Maar er is meer: er is zeker nog een onbenut potentieel op vlak van hergebruik van materialen, verlenging van de levensduur van gebouwen, de functionele invulling ervan, remanufacturing van installaties of eigendomsrecht. Er zijn nog vele nieuwe business modellen te creëren in de bouwsector. In het algemeen moeten we nog anders over onze gebouwen gaan denken, in meer tijdelijke vormen.”